Naast het stellen van een reguliere diagnose is het voor een homeopathische behandeling onontbeerlijk een homeopathische diagnose te stellen. Om volgens het similia-principe therapie te kunnen doen moeten we het symptoombeeld van de patiënt inventariseren en wel zodanig dat we dat ter vergelijking naast de beschrijving van de bekende geneesmiddelbeelden kunnen leggen.
Nu blijkt ook hoe belangrijk het is dat in de verslaglegging van de geneesmiddelproef de eigen bewoordingen van de proefpersoon worden gehandhaafd. Het meest passend is een middel als dat ook in uitdrukking van taal en subjectieve omschrijving van de patiënt overeenkomt met de uitdrukkingen van de proefpersonen van de geneesmiddelproef.
Doel van het vraaggesprek is de patiënt zoveel mogelijk vanuit zichzelf zijn klachten en onwel zijn te laten beschrijven. De behandelaar interpreteert niet, geeft de beleving van de patiënt weer. Maakt het liefst een letterlijk verslag van het gesprek. Het vereist een goede anamnese techniek van de behandelaar de patiënt zich zo, op zijn eigen manier, te laten uiten. De patiënt moet zich vrij voelen zonder onderbreking zijn verhaal te kunnen vertellen.
De behandelaar zal in het gesprek zoveel mogelijk door middel van open vragen de patiënt op gang houden zonder de patiënt daarbij in een bepaalde richting te sturen. Vaak zullen stiltes vallen om de patiënt de kans te geven zijn eigen woorden te vinden. Begrijpelijk neemt een dergelijk consult meer tijd dan gebruikelijk is in de algemene medische setting. Ook opvallend gedrag tijdens het doen van het verhaal, woordkeus en handgebaren worden geobserveerd en meegenomen in de analyse.
Als eerste komen de klacht of klachten van de patiënt aan bod. Het kan heel behulpzaam zijn voor het vinden van het geneesmiddel, als de behandelaar dieper in gaat op de manier van beleven van de klacht door de patiënt. Men kan proberen de patiënt beter in zijn lijf te brengen en contact te laten maken met zijn klacht vanuit een lichamelijke sensatie. De woorden en gebaren die ontstaan kunnen goed inzicht geven in de groepen geneesmiddelen, die in aanmerking komen voor de behandeling.
Nadat de patiënt zich over zijn klachten heeft uitgesproken worden er andere zaken nagevraagd. De omstandigheden waaronder de klachten zich voor het eerst voordeden; wat precies de sensaties zijn; waar een klacht zit, waardoor een klacht verbetert of waardoor een klacht verergert en of er veranderingen zijn in de geestelijk toestand van iemand bij de klachten etc..
Als het om een acute aandoening gaat kan een dergelijke bevraging gevolgd door een op de klacht betrekking hebbend lichamelijk onderzoek, voldoende houvast bieden om het homeopathisch geneesmiddel te bepalen. Bij chronische klachten dient het gesprek te worden uitgebreid. Onderwerpen die dan verder aan de orde komen:
- De psychische toestand van iemand, karakter en geestelijke kenmerken.
- De levensloop van de patiënt met aandacht voor situaties die problematisch waren en aandacht voor de manier van reageren van iemand in die situatie. Loopt er een rode draad door het leven van de patiënt? Bijvoorbeeld: het steeds terecht komen in conflict situaties met bazen op werk, of meerdere relatieproblemen met scheidingen.
- De algemene symptomen, zoals de levensenergie, uren van de dag waarop de klachten verergeren, temperatuur gevoeligheid, reacties op weer en weersveranderingen; uitscheidingen zoals transpireren, mictie, defecatie en menstruatie.
- Slaap en dromen.
- Voorkeur en afkeer van bepaalde voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen die niet worden verdragen.
Observaties in gedrag, handgebaren en de manier van uiten van de patiënt door de behandelaar vastgelegd.
Onderzoek
Naast dit homeopathisch onderzoek wordt volgens de daarvoor gebruikelijke medische techniek, anamnese en onderzoek, een medische diagnose gesteld. Hier wordt er vanuit gegaan dat deze techniek elders voldoende is beschreven en wordt daarop hier niet verder ingegaan.