Dit is waarschijnlijk de meest geciteerde, volkomen onjuiste stelling over homeopathie. Wetenschappelijk onderzoek naar homeopathie is betrekkelijk nieuw, dus het is juist dat er nog geen groot aantal studies bestaan. Maar zelfs enkele bewijzen zijn iets anders dan geen bewijs.

Eind 2021 waren er 255 gerandomiseerde, vergelijkende onderzoeken (RCTs, de huidige standaard in geneeskundig onderzoek) naar homeopathische behandeling voor 136 verschillende medische aandoeningen gepubliceerd in collegiaal getoetste tijdschriften in aanmerking komen voor onze beoordeling.

Daarvan waren 140 publicaties placebo-gecontroleerd en ken behandelden 88 verschillende medische aandoeningen:¹

• 44% had een positieve uitkomst (65 onderzoeken) – deze onderzoeken bewezen dat homeopathie effectief is
• 3% was negatief (5 onderzoeken) – homeopathie was niet effectief
• 53% lieten geen duidelijke verschillen zien (78 stuks)

Hoe ziet dat er in de reguliere geneeskunde uit?

Een analyse van 1128 literatuuroverzichten op gebied van de reguliere geneeskunde vertoonde opvallend gelijke overeenkomsten²:

• 45% was positief – de behandelingen droegen waarschijnlijk bij aan genezing
• 10% was negatief – de behandelingen waren waarschijnlijk schadelijk
• 45% had geen duidelijke uitkomst – er was geen bewijs voor nuttige of schadelijke werking.

Alhoewel de percentages voor positieve, negatieve en niet overtuigende resultaten bij homeopathische of reguliere geneeskunde gelijk zijn, is het wel van belang te onderkennen dat er een groot verschil in hoeveelheid onderzoeken bestaat. Chart A geeft van 148 onderzoeken uit in totaal 255 individuele onderzoeken naar homeopathie weer, terwijl Chart B een analyse laat zien van 1128 van de meer dan 4000 Cochrane systematische reviews over conventionele geneeskunde gepubliceerd in 2011, waarbij elk meerdere individuele onderzoeken analyseert.

Dit benadrukt de noodzaak tot meer onderzoek naar homeopathie, in het bijzonder herhalingen op grote schaal en van hoge kwaliteit van de meest veelbelovende positieve studies.

Het verschil in hoeveelheid is niet verbazend wanneer men kijkt naar de geringe fondsen die beschikbaar worden gemaakt voor onderzoek naar ‘complementaire en alternatieve geneeskunde (CAM)’.

Het verschil in hoeveelheid is ook niet verrassend als je kijkt naar de kleine bedragen die beschikbaar zijn gesteld voor onderzoek naar CAM (complementary and alternative medicine). Bijvoorbeeld in Engeland wordt maar 0,0085% van het totale medische onderzoeksbudget besteed aan CAM, waar homeopathie maar een klein deel van uitmaakt.³

Referenties

Onder ‘de beste studies’ verstaan mensen gewoonlijk de uitvoerige systematische analyses van de resultaten van alle beschikbare, gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (randomised controlled trials, RCT’s) over een bepaald onderwerp.

De meest recente, betrouwbare gegevens over de effectiviteit van homeopathie komen van een meta-analyse uit 2014 betreffende dubbelblinde RCT’s die uitwees dat homeopathische medicijnen, voorgeschreven gedurende een geïndividualiseerde behandeling, 1,5 tot 2 keer zo waarschijnlijk een genezend effect hebben dan placebo’s.¹

Deze studie is een van de vier meest recente betrouwbare systematische reviews uitgevoerd door Dr. Robert Mathie tussen 2014 en 2019. Zoals Dr. Mathie uitlegt, wanneer je alle onderzoeken bij elkaar zet laat dit werk “een onweerlegbaar positief resultaat voor homeopathie zien”.

Er is meer onderzoek nodig om de huidige klinische basis van onderzoek naar homeopathie te verstevigen en uit te breiden. Maar deze systematische reviews en meta-analyses hebben het meest veelbelovende onderzoeksterrein bepaald, waardoor onderzoekers weten waar ze de focus van hun inspanningen op moeten richten om beleidsvormers en patiënten te informeren over de mogelijkheden van homeopathische behandelingen.

Meer details van deze jongste en vroegere systematische reviews over homeopathie (1991-2005) zijn te vinden op deze pagina: Clinical Trials Overview.

Als er positieve onderzoeken zijn, waarom weigeren mensen dan nog steeds aan te nemen wat het bewijs zegt?

Deze zaak lijkt te berusten op een ‘aannemelijkheidsbias’ dat wil zeggen, degenen die geloven dat homeopathie niet kan bestaan, zullen de resultaten van onderzoek anders zien dan degenen die geloven dat homeopathie kan werken of werkt.

Al in 1991 stelden de auteurs van de eerste van deze belangrijke onderzoeken zeer duidelijk in hun eigen rapport²:

“De hoeveelheid positief bewijs zelfs bij de beste onderzoeken kwam voor ons als een verrassing. Gebaseerd op dit bewijs zouden we moeten aannemen dat homeopathie effectief kan zijn, wanneer het werkingsmechanisme maar plausibel zou zijn.”

Hier moet bij worden opgemerkt dat geen van Dr. Mathie’s reviews waren opgenomen in het 2015 NHMRC Homeopathy Review omdat ze daarvoor te laat werden gepubliceerd, en omdat ze geen gegevens bevatten over bewijsvoering voor individuele medische aandoeningen. Toch is het moeilijk te bevatten waarom het 2017 EASAC position Statement on Homeopathy geen gewag maakt van deze vier reviews, terwijl ze de op dat moment meest relevante en betrouwbare gegevens over het onderwerp bevatten.

Referenties